Jak rozwija się mowa?
Rozwój mowy dziecka przebiega w stałej kolejności. Czas pojawiania się danych głosek w mowie jest stały, choć między rówieśnikami mogą wystąpić znaczne różnice w rozwoju mowy. Jest to kwestia indywidualna, wynikająca np. z uwarunkowań genetycznych, czy społecznych. Jednak gdy opóźnienie pojawiania się poszczególnych głosek w rozwoju mowy jest dłuższe niż pół roku- 8 miesięcy, należy zwrócić się do logopedy. Zaburzenia mowy mogą odzwierciedlać zaburzenia w rozwoju fizycznym lub psychicznym. Wiek dziecka Artykulacja głosek Pierwsze miesiące życia – głużenie. Powstają przypadkowe dźwięki. Ok. 6 miesiąca życia – gaworzenie. Powtarzanie usłyszanych dźwięków. 1-2 rok życia – okres wyrazu. Pojawiają się pierwsze wyrazy: mama, tata, baba. Dziecko wymawia pierwsze samogłoski: a, o, u, i, y, e oraz spółgłoski: p, b, m, d, t, n. Pod koniec drugiego roku pojawiają się wypowiedzi dwuwyrazowe. 2-3 rok życia – okres zdania. Pojawiają się proste zdania. Dziecko wymawia samogłoski: ę, ą i spółgłoski: w, f, ś, ź, ć, dź, ń, l, k, g, ch, j, ł, s, z, c, dz. Następuje znaczny przyrost ilościowy słów: od 300 w wieku 2 lat, do 1000 W wieku lat 3. 4 -5 rok życia. Pojawia się głoska r, czasem głoski: sz, ż, cz, dż. 5-6 rok życia. Utrwalane są głoski: sz, ż, cz, dż. 7 rok życia. Opanowana jest technika mówienia.

Jakie są przyczyny zaburzeń mowy?
Do najczęstszych przyczyn wad wymowy zalicza się:

• zmiany anatomiczne aparatu artykulacyjnego (wady zgryzu, anomalie zębowe, nieprawidłowa budowa języka, nieprawidłowa budowa podniebienia, rozrost trzeciego migdałka, polipy, skrzywienie przegrody nosowej, przerost śluzówki nosa),

• osłabienie słuchu fizycznego,

• schorzenia układu oddechowego – nieprawidłowe oddychanie,

• opóźnienie lub zaburzenie słuchu fonematycznego,

• mała sprawność narządów artykulacyjnych,

• zaburzenia emocjonalne,

• nieprawidłowe wzorce mowy.

Jakie są wady wymowy?
• Seplenienie międzyzębowe to wada wymowy polegająca na wsuwaniu języka między zęby przy wymowie głosek: s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż.

• Seplenienie boczne można zauważyć, gdy podczas mówienia głosek: s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż strumień powietrza uchodzi bokiem, a język ułożony jest niesymetrycznie.

• Seplenienie proste występuje, gdy głoski: s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż są przez siebie zastępowane.

• Reranie to nie wymawianie głoski r i zastępowanie jej przez l lub j albo wymawianie nieprawidłowe: wargowe, tylnojęzykowe, przyzębowe, gardłowe (tzw. francuskie r).

• Kappacyzm to wada wymowy przejawiająca się w zamienianiu głosek k na t oraz g na d.

• Mowa bezdźwięczna występuje, gdy głoski dźwięczne zastępowane są przez ich bezdźwięczne odpowiedniki.

• Nosowanie to wymawianie głosek ustnych “przez nos” oraz trudności w wymowie głosek nosowych.